فرشاد کاس‌نژاد

تمام افسوس‌های پیشین در فوتبال ایران هرگز معنای عمیق این افسوس آخر را نداشت. جام جهانی برای ما تمام شد اما هرگز نباید فراموش کنیم که به سال ۲۰۱۸ ما چه تیم باشکوهی داشتیم. آخرین شب از این جام، کریس رونالدو یک پنالتی از کف داد، روی دروازه ما هرگز مانوری در قواره خودش نشان نداد و باید اخراج می‌شد اما داور حتی بعد از VAR کوتاهی را کنار نگذاشت. سوال روزهای اخیر را که رونالدو چطور مهار می‌شود، کی‌روش به مضحکه کشید. عجب حکایتی ساختیم، ماندگار و جانانه.
ما باشکوه بودیم و این همان چیزی‌ است که از فوتبال باقی می‌ماند، نمایشی از قدرت و عشق، دو ویژگی درهم تنیده در تیم ما. نام کارلوس کی‌روش و اثرش در فوتبال ایران هر دو ماندگار است. کی‌روش باشکوه‌ترین تیم را ساخت، در دورانی که فوتبال ایران با باشگاه‌های ورشکسته و مدیریت بی‌مایه می‌توانستند از فوتبال چیزی باقی نگذارند.  از اینها اما بگذریم. شادی خیابانی بعد از شکست مقابل اسپانیا و بعد از تساوی مقابل پرتغال، بعد از حذف. در اینها جستجو کنید. این چه معنایی دارد جز اینکه قلب ملتی آماده است برای عشق ورزیدن و دوست داشتن، برای یک زندگی شاد، برای سبکی از زندگی که گرایش به آن حتی پس از ناکامی هم بیرون می‌زند. چه معنایی دارد جز اینکه شیفته یک لبخندیم، امید به سخت‌ترین راه‌ها بسته‌ایم.  چاره‌ای نیست. دل‌بستن به همین امیدها و رویاها حکایت مردمانی ا‌ست که سخت روزگار می‌گذرانند و جشن‌شان تلخ است.
 

آرمن ساروخانیان

بعد از قرعه‌کشی جام جهانی اکثر پیش‌بینی‌ها این بود که تیم ملی در یکی از سخت‌ترین گروه‌های ممکن بتواند یک امتیاز بگیرد. حتی خوش‌بین‌ترین‌ها تصور نمی‌کردند که بتوانیم از اسپانیا، پرتغال و مراکش چهار امتیاز بگیریم. تیم ملی در آخرین بازی‌اش پرتغال، قهرمان اروپا را با تساوی یک بر یک متوقف کرد و چهار امتیازی شد. بهترین آمار در تاریخ جام جهانی. با این حال عملکرد تیم ملی در جام جهانی به قدری درخشان بود که همه تا آخرین لحظه امیدوار بودند پرتغال را شکست بدهیم و بتوانیم به دور بعد صعود کنیم.  می‌توان درباره جزییات این بازی ساعت‌ها صحبت کرد. موقعیت طارمی بهترین فرصت بود تا شگفتی سارانسک تکمیل شود. داور پاراگوئه‌ای می‌توانست زودتر اعلام پنالتی کند. فهرست اتفاقات حساس این نود و چند دقیقه‌ طولانی است.  با این حال ریز شدن روی اتفاقات ممکن است ما را از واقعیت فوتبال دور کند. این سومین بار است که تیم ملی فرصت صعود به مرحله حذفی را از دست داد. در جام جهانی 1998 و 2014 بازی سرنوشت را به آلمان و بوسنی باختیم. این بار پرتغال را متوقف کردیم و این یعنی فاصله ما با بالاترین سطح فوتبال کمتر شده است.  شاید می‌توانستیم به کمک اتفاقات از این گروه صعود کنیم. شاید اگر قرعه آسانتری داشتیم، حالا جشن صعود گرفته بودیم. ولی واقعیت فوتبال ما این است که هنوز با 16 تیم برتر جهان فاصله داریم. مدل گلخانه‌ای که در هفت سال گذشته با کی‌روش اجرا شده، سقف پیشرفت محدودی دارد. اگر قرار است تیم ملی در آینده به مرحله حذفی جام جهانی برسد و موفقیت‌های بزرگتری را ببینیم، باید تمام ارکان فوتبال به موازات تیم ملی پیشرفت کند.
 
 

سعید زاهدیان

این است معجزه فوتبال؛ نود دقیقه- حالا چه فرقی می‌کند چند دقیقه بیشتر یا کمتر- انگار همان آدم سابق نبودیم. جسم ما در ایران بود، قلب ما در سارانسک. با هر حمله و دفاع، ضربان ‌قلب ما بالا و پایین می‌شد. بازی به بازی فارغ از تمام غصه‌های دنیا با تیم ملی‌مان، با تیمی که همه مردم ایران از هر نژاد و گروهی از ته دل عاشقش بودیم و به آن احساس تعلق می‌کردیم، عاشقانه زندگی کردیم؛ عجب روزهای عاشقانه‌ای.  در این لحظه‌ها، چه اهمیتی داشت پای تلویزیون 50 اینچ نشسته‌ایم یا از دریچه قابی قدیمی و سیاه و سفید شاهد نمایش غرورمان هستیم.  این است معجزه فوتبال که رنج‌ها، غم‌ها و غصه‌ها را زیر سایه می‌گیرد و یادمان می‌رود که برای نداری، برای هزار و یک کمبود و نیاز، تا چند ساعت قبل در شهرمان چه بلبشو وغوغایی بود.
زنده باد فوتبال، زنده باد تیم ملی، زنده باد ایران.

محمد نوری‌فر- عاشق شما هستیم. عاشق تک تک شما. عاشق بیرانوند قهرمان، پسری که افسانه «چطوری کریس» را به واقعیت تبدیل کرد. عاشق فرمانده‌ امید ابراهیمی، دلاور امید ابراهیمی، فداکار امید ابراهیمی. عاشق رامین و مجید و مرتضی و احسان و میلاد و سعید و علیرضا و مسعود و سامان و کریم و مهدی و سردار و البته ژنرال کارلوس کی‌روش. سپاسگزاریم. به امید جام جهانی قطر در روزگاری بهتر.
 

سعید آقایی-  بهشت حق ما بود. حق تیم باشکوه، سربلند و دوست داشتنی کارلوس کی‌روش.
 همو که از کاه، کوهی ساخت که تنه به تنه غول‌ها بزند و هرگز تسلیم نشود. همان کوه بلندی که سرتاپا غرور بود و تا رسیدن به خورشید تنها یک نفس نیاز داشت. کوهی که وداعی تلخ اما جانانه با جام جهانی داشت؛ ایستاده و با سری افراشته.
 

تیتر یک-  دوشنبه 4/4/97، روز سوم مرحله گروهی جام جهانی، گروه B، ساعت 22:30، استادیوم موردوویا آر‌نا سارانسک، تماشاگر: 45 هزار نفر
 ایران 1
گل : کریم انصاری فرد (4+90، پنالتی)
 پرتغال 1
گل : ریکاردو کوارشما (45)
 بازیکن برتر: علیرضا بیرانوند
 داور: انریکه کاسرس، کمک‌ها: ادواردو کاردوسو و خوان سوریام (تیم داوری از پاراگوئه)
اخطار: احسان حاجی‌صفی و سردار آزمون از ایران
رافائل گوئررو، ریکاردو کوارشما و کریستیانو رونالدو از پرتغال
ایران: علیرضا بیرانوند، احسان حاجی‌صفی (56- میلاد محمدی)، مرتضی پورعلی گنجی، مجید حسینی، رامین رضاییان، سعید عزت اللهی (75- کریم انصاری فرد)، امید ابراهیمی، علیرضا جهانبخش (70- سامان قدوس)، مهدی طارمی، وحید امیری، سردار آزمون
سرمربی: کارلوس کی‌روش
 پرتغال: روی پاتریسیو، په‌په، فونته، رافائل گوئررو، سدریک، کاروالیو، ژائو ماریو (84- ژائو موتینیو)، ریکاردو کوارشما (70- برناردو سیلوا)، آدرین سیلوا، آندره سیلوا (6+90- گونزالو گوئدس)، کریستیانو رونالدو
سرمربی: فرناندو سانتوس
 
  برای ما یکی از حساس‌ترین بازی‌های تاریخ فوتبال ایران از 24 ساعت قبل آغاز شده بود. درست از کنفرانس مطبوعاتی که کارلوس کی‌روش با توپ پر به نشست رفت و با اعتماد به نفس عجیبی برای تیم کشورش خط و نشان کشید. آنجا که برای آغاز جنگ روانی در واکنش به خبرنگار هموطنش، عامدانه پرتغال را با واژه سگ‌های درنده سانتوس توصیف کرد که اگر پسرانش لحظه‌ای غفلت کنند، آنها را گاز خواهد گرفت!
کی‌روش با لبخندی که لحظه‌ای در طول کنفرانس از لبانش محو نشد، کوشید خود را مصمم و با روحیه نشان دهد و این روحیه را به شاگردانش نیز تعمیم دهد. لبخندی که حتی امتداد آن به استادیوم موردوویا آر‌نا هم رسید زمانی که ساعتی پیش از بازی با سانتوس شاگرد و دوست قدیمی‌اش و هومبرتو کوئلیو نایب رییس فدراسیون فوتبال پرتغال روی چمن استادیوم رخ به رخ شد و به گرمی خوش و بش کرد و هنگامی که روی نیمکت نشست، این رفتار را با دو شاگردش یعنی سردار آزمون و رامین رضاییان که در کنار او نشسته بودند، انجام داد تا ثابت کند برای این بازی بمب روحیه و انگیزه است.
سرمربی ایران در ترکیب تیمش اما یک تغییر کلیدی و مهم را نسبت به بازی با اسپانیا انجام داده بود. کی‌روش برای بازی برابر پرتغال علیرضا جهانبخش مهم‌ترین و موفق‌ترین لژیونر فصل ایران را در ترکیب اصلی قرار داده بود تا به جای کریم انصاری فرد بازی کند. تغییری به شدت کلیدی و مهم که حاکی از تفکرات کی‌روش برای این بازی می‌داد که برای این بازی تصمیم گرفته تمامی نفرات تهاجمی و البته بین‌المللی خود را در ترکیب اصلی قرار دهد. شاید به این دلیل که از کانال چپ دفاع پرتغال، رافائل گوئررو را هدف قرار دهد و با فرارهای سریع خود را پشت دفاع پرتغال برساند.  در مقابل در ترکیب پرتغال نیز یک تغییر را شاهد بودیم. ژائو موتینیو به این بازی نرسیده تا ژائو ماریو از ابتدا بازی کند.
بازی طبق انتظارات با میدانداری پرتغال به رهبری کریس رونالدو آغاز شد. کاپیتان همه کاره زرشکی‌ها که همان دقایق نخست با یک حمله برق آسا از سمت راست همه را غافلگیر کرد و با یک ضربه خشک بیرانوند را وادار به واکنش کرد. حمله‌ای که با ضدحمله سریع ایران مواجه شد اما فرار جهانبخش و پاس فوق‌العاده‌اش پشت محوطه جریمه حریف را عقب راند اگرچه ضربه امیری درست روی پایش جفت و جور نشد تا نشان دهیم که در این بازی قرار نیست عقب نشینی کنیم.
با این وجود یک درگیری بیهوده در دقیقه 9 بین عزت اللهی و بیرانوند بر سر یک توپ ارسالی و قاطی کردن این دو که منجر به یک موقعیت بادآورده برای حریف شد، تیم ما را از لحاظ روانی مرعوب کرد تا پرتغال ابتکار توپ و میدان را در دست بگیرد. دقایقی نسبتا طولانی طول کشید تا تیم ایران از زیر این فشار خارج شده و خود را بیابد. در این دقایق پرتغال کاملا برتر بود اما نتوانست از برتری خود و ضعف روحی ایران نتیجه بگیرد. در دقایق میانی نیمه اول آرام آرام ایران به بازی برگشت و چند حمله تند و تیز روی ضدحملات روی دروازه حریف تدارک دید اما با استرس و دستپاچگی مهاجمان ایران این موقعیت‌ها از دست رفت. در حالی‌که انتظار می‌رفت بازی در نیمه نخست بدون اتفاق خاصی به پایان برسد، یک ضربه راه دور حاصل یک کار تاکتیکی پرتغال را در آخرین دقیقه نیمه نخست به گل رساند.
در دقیقه 45 یک و دوی دیدنی آدرین سیلوا و ریکاردو کوارشما از سمت چپ تا پشت محوطه جریمه ایران ادامه یافت تا کوارشما با یک ضربه دیدنی و کات دار با بیرون پا توپ را دور از دسترس بیرانوند به قعر دروازه بفرستد و پرتغال با این گل با برتری به رختکن برود.
نیمه دوم با یک غافلگیری بزرگ آغاز شد. هنوز بازی جا نیفتاده بود که در دقیقه 53 کریس رونالدو از چپ گریخت و با حرکت در عرض وارد محوطه جریمه شد که با سد راه سعید عزت اللهی نقش بر زمین شد. داور صحنه را خطا تشخیص نداد اما بعد از اعلام VAR و تماشای صحنه آهسته، رای خود را برگرداند و علی رغم اعتراضات فراوان بازیکنان ایران نقطه پنالتی را نشان داد. کریس رونالدو پشت ضربه پنالتی ایستاد اما ضربه او را بیرانوند با یک شیرجه بلند مهار کرد تا ایران به بازی بازگردد.  تحت تاثیر این صحنه، بازی به سمت خشونت میل کرد که نتیجه آن تلف شدن وقت و چند کارت پی در پی بود که نصیب بازیکنان دو تیم شد و بازی را از تب و تاب انداخت. بعد از سپری شدن این دقایق بازی آرام آرام به حالت عادی بازگشت و ایران بواسطه عقب افتادن جلو کشید تا بلکه گل خورده را جبران کند. نتیجه این جلو کشیدن چند موقعیت نصفه و نیمه‌ای بود که نصیب ایران شد. هر چه به پایان بازی نزدیکتر می‌شدیم، ایران بیشتر جلو می‌کشید و نتیجه این جلو کشیدن یک ضربه پنالتی در ثانیه‌های تلف شده بود.
در دقیقه 3+90 ارسال بلند رامین رضاییان از سمت راست و پرواز بلند سردار و ضربه سر او به دست رافائل گوئررو اصابت کرد که داور پس از مکثی طولانی و با تکنولوژی VAR و بازبینی صحنه سرانجام نقطه پنالتی را نشان داد. ضربه پنالتی را کریم انصاری فرد به سقف دروازه کوبید تا بازی به تساوی کشیده شود.  در دقایق کوتاه باقی مانده ایران سراپا حمله شد و طارمی روی یک ضربه مستقیم با تاثیرگذاری سامان قدوس صاحب موقعیت شد اما ضربه‌اش را به کنار دروازه کوبید تا آخرین موقعیت ما اینگونه از دست برود و با یک تساوی دردناک ایستاده با جام جهانی خداحافظی کردیم.

قانون نباید در مورد رونالدو و مسی متفاوت باشد
کی‌روش: ایران مایه فخر جام جهانی شد

کی‌روش در پایان بازی به دوربین فیفا گفت: «در این بازی افتخارآمیز بودیم و مایه فخر جام جهانی شدیم. مسابقه خیلی فشرده‌ای بود، دقیقه به دقیقه، برخورد به برخورد، ما مقابل یکی از بهترین تیم‌های جهان بازی کردیم. بی‌تردید ایران با سازماندهی و رفتارش، با روشی که بازی را کنترل کرد، اگر عدالتی در فوتبال وجود داشت که ندارد، تنها برنده این بازی می‌شد. برنده این بازی ایران است.»
کی‌روش در مورد عملکرد داور گفت: «من نظر روشنی در مورد داوری دارم اما باید کلماتم را با دقت انتخاب کنم زیرا داوری بر اساس فیفاست. نباید با ابراز نظرم، مشکل ایجاد کنم. وقتی موضوع داوری است، دما خیلی بالا می‌رود، پس من مجبور می‌شوم کت‌ام را در بیاورم. وقتی پنالتی علیه ما بود، 6 اسلوموشن پخش شد اما وقتی پنالتی به سود ما بود یک اسلوموشن پخش شد اما ما نمی‌دانستیم چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد پس من رفتم به تونل تا صحنه را ببینم. من نمی‌خواهم علیه تیم کشورم صحبت کنم اما من عادت کرده‌ام که یک ملت علیه‌ام باشد.»
او با اشاره به برخورد رونالدو و پورعلی‌گنجی گفت: «وقتی یک بازیکن با آرنج ضربه می‌زند، باید کارت قرمز بگیرد. در کتاب قانون نوشته نشده که در مورد مسی و رونالدو طور دیگری باید تصمیم گرفته شود. ما این حق را داریم که بدانیم انتخاب داوران برچه اساسی است و من این سوال را از آقای اینفانتنیو دارم. شما نمی‌دانید که مردم ایران چه فداکاری‌هایی برای حضور در این رقابت‌ها انجام دادند؟ وقتی از VAR استفاده می‌کنید، دیگر جایی برای اشتباه بشری نیست. قبلا زمانی که داور تصمیم می‌گرفت، اشتباه انسانی قابل درک بود اما الان دیگر اینطور نیست، نباید تصمیم اشتباه گرفته شود. الان معلوم نیست داوران چه تصمیمی می‌گیرند. باید مثل راگبی عمل شود، باید بدانیم چه تصمیمی گرفته شود. می‌گویند آن رونالدو است.»
کی‌روش با انتقاد از فیفا در انتخاب داوران گفت: «می‌دانم که این صحبت‌ها می‌تواند تبعاتی برایم داشته باشم اما امیدوارم رسانه‌های پرتغالی تحلیل مناسبی داشته باشند. اینکه می‌توانست یک پنالتی دیگر برای ما گرفته شود. من تنها در مورد داوری صحبت نمی‌کنم بلکه در مورد یک سیستم حرف می‌زنم. واقعا آن صحنه کارت زرد داشت؟ لطفا به من هم استراحت بدهید!»
سرمربی تیم ملی در پاسخ به این سوال که آیا شما اعتقاد دارید چون آن صحنه رونالدو بود کارت قرمز نگرفت، گفت: «من برای کریستیانو تحسین زیادی قایلم اما باید بدانیم که چه کسی بازی را قضاوت می‌کند. آیا نصفه آرنج زدن هم داریم. وقتی آرنج زده می‌شود، باید کارت قرمز داده شود. آقای اینفانتینو من حامی شما هستم اما شما باید این مسائل را حل کنید.»
کی‌روش با تحسین بازیکنانش گفت: «من به تیمم افتخار می‌کنم، چیزهای زیادی بود که باید به بازیکنانم بگویم. ارزشمندترین چیزی که می‌توانم بگویم این است که ممنونم، ممنونم که من را به اینجا آوردید. تشکر، قدردانی برای همه آنچه بازیکنانم انجام دادند. همه می‌گفتند ما در انتهای جدول قرار می‌گیریم اما ما کیفیت‌مان را نشان دادیم.»
او درباره بازی گفت: «بازی فوق‌العاده‌ای بود. فکر می‌کنم توانستیم از نظر سازماندهی بازی پرتغال را سد کنیم. فکر می‌کنم کوارشما در صحنه گل خیلی خوب کار کرد اما می‌توانستیم او را هم متوقف کنیم همانطور که می‌توانستیم مانع گلزنی مسی در برزیل شویم. ما تلاش کردیم تا مانع رسیدن توپ به کریس رونالدو شویم. استراتژی ما این بود که از نقاط ضعف پرتغال استفاده کنیم و ضرباتی بزنیم که دردناک باشد. ما منسجم بازی کردیم و فکر می‌کنم پرتغال در نیمه دوم خسته شده بود و ناامید. ما تلاش کردیم تا آنها را وادار به اشتباهات بیشتر کنیم و توانستیم به پنالتی برسیم و قدوس هم یک ضربه به سمت دروازه زد.»
سرمربی تیم ملی خطاب به مردم ایران گفت: «من خیلی احساس غرور می‌کنم، ما از هواداران روس هم تشکر می‌کنیم. هواداران ایرانی هم اجازه ندادند ورزشگاه‌ها خالی بماند. ما خیلی خوشحالیم که بازیکنان‌مان نمایش فوق‌العاده‌ای داشتند و با نمایش‌هایشان، احترام زیادی کسب کردند. ما از قبل گفته بودیم که یا می‌بریم یا درس می‌گیریم. کسی انتظار نداشت که ایران چنین نمایشی ارائه بدهد.»
 

کی‌روش در پایان بازی به دوربین فیفا گفت: «در این بازی افتخارآمیز بودیم و مایه فخر جام جهانی شدیم. مسابقه خیلی فشرده‌ای بود، دقیقه به دقیقه، برخورد به برخورد، ما مقابل یکی از بهترین تیم‌های جهان بازی کردیم. بی‌تردید ایران با سازماندهی و رفتارش، با روشی که بازی را کنترل کرد، اگر عدالتی در فوتبال وجود داشت که ندارد، تنها برنده این بازی می‌شد. برنده این بازی ایران است.»

 

پنالتی پرتغال می‌توانست کار را تمام کند. بازیکن کوچکی پشت توپ نبود. کریستیانو رونالدو. بیرانوند اما شجاعانه مقابل ضربه ایستاد و توانست آن را مهار کند.
او قبل از جام برای کاپیتان پرتغال کری خوانده بود و در سارانسک هواداران را ناامید نکرد. بیرانوند یکی از بهترین‌های تیم ملی در روسیه بود و پاسخ اعتماد کی‌روش را به بهترین شکل داد.

 دکتر حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران در پیامی به مناسبت پایان حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۸ نوشت:

بسم‌ا... الرحمن الرحیم
ورزشکاران و قهرمانان سربلند تیم ملی فوتبال
 درود و سپاس خدا بر شما جوانمردان غیرتمند و باصلابت کشورمان که با همت، هوشمندی و بازی‌های درخشان خود در رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، جلوه دیگری از ملتی یکپارچه، امیدوار و پرتلاش را در برابر دیدگان جهانیان به نمایش گذاشتید. شما عزیزان که برای تحقق رویاهای یک ملت بزرگ جنگیدید و با خودباوری قابل تحسین سرافراز شدید؛ افتخارآفرین ملتی هستید که نامش با قهرمانی و پهلوانی سرشته شده و قدردان فداکاری ورزشکاران خود است. اینجانب از تمامی دست‌اندرکاران، مربیان فکور به‌ویژه سرمربی ارزنده تیم و یکایک فوتبالیست‌های عزیز تقدیر و تشکر می‌کنم و موفقیت روزافزون ورزشکاران کشور را در عرصه‌های مختلف ورزشی، از درگاه خداوند بزرگ مسالت دارم.

حسن روحانی- رییس‌جمهوری اسلامی ایران